Drodzy Rodzice, znacie to — urlop podporządkowany potrzebom żywieniowym dziecka, awantury o inny rozmiar kubka lubianego jogurtu, niechęć do zjedzenia stykających się ze sobą produktów, albo totalna awersja do pomidora. Kombinujecie, cudujecie, robicie „wesołe kolorowe kanapki”, a dziecko konsekwentnie odmawia jedzenia. Jego dieta jest „beżowa” w kolorze i nudna z Waszego punktu widzenia. Wszystko to może być objawem wybiórczości pokarmowej u dzieci. Czasem niechęć do próbowania nowych pokarmów jest rozwojowa i mija z wiekiem, a czasem wymaga wsparcia specjalistów.
Terapia wybiórczości pokarmowej
Jeżeli cokolwiek w rozwoju bądź sposobie jedzenia niepokoi rodziców, warto by zgłosili się na konsultację do psychologa dziecięcego, który w razie konieczności nakieruje, w jaki sposób powinna wyglądać terapia. Często do skutecznej terapii karmienia potrzebna jest współpraca kilku specjalistów między innymi psychologa i logopedy, bywa, że terapeuty zaburzeń integracji sensorycznej czy psychiatry. Wszystko zależy od przyczyn wystąpienia trudności w żywieniu dziecka.
Co to jest wybiórczość pokarmowa?
Gdy dziecko konsekwentnie odmawia jedzenia pewnych grup produktów spożywczych, możemy mieć do czynienia z wybiórczością pokarmową. Często pojawia się ona u dzieci z zaburzeniami rozwojowymi, problemami w obrębie jamy ustnej i twarzy (np. zaburzenia anatomiczne), chorobami somatycznymi (w tym laryngologicznymi). Ale również i u dzieci w tzw. normie rozwojowej. Może być objawem stresu, alergii, nieprawidłowych wzorców żywieniowych w rodzinie lub nieadekwatnych do danego dziecka metod wychowawczych.
Konsekwencje wybiórczości pokarmowej
Problem ten jest o tyle poważny w konsekwencjach, że za nieakceptowaniem pewnych produktów może iść trudność we właściwym zbilansowaniu diety, a co za tym idzie może dojść do wystąpienia określonych niedoborów żywieniowych. Niedobory te mogą zaś przełożyć się na obniżenie odporności, zaburzenia wzrostu i rozwoju dziecka oraz szereg chorób somatycznych, z których najczęstsze to anemia lub choroby układu pokarmowego. Dzieci z wybiórczością pokarmową zazwyczaj mają problem z jedzeniem w restauracjach, spożywaniem znanych sobie produktów w zmienionej postaci, spożywaniem całych grup produktów (np. mięsa, owoców), spożywaniem określonych posiłków, jedzeniem w innym miejscu, czasie czy formie niż znana dziecku.
W pewnym okresie życia dziecka wybiórczość jest rozwojowa. Ewolucyjnie pozwoliła ona przetrwać naszemu gatunkowi, ograniczając małym dzieciom produkty, które próbują, do tych dobrze im znanych i lubianych. Dzięki temu nie zatruły się niczym pod nieobecność rodziców. Mówimy o neofobii pokarmowej w wieku ok. 2-5 lat. Mądrze przepracowana neofobia nie powinna nieść za sobą negatywnych konsekwencji zdrowotnych w późniejszym wieku.
Niejadek czy dziecko z ARFID?
Niekiedy ograniczanie bądź unikanie niektórych produktów żywieniowych tak przybiera na sile, że manifestuje się w postaci ARFID (Avoidant /Restrictive Food Disorder). Wtedy niezbędna jest już profesjonalna, holistyczna pomoc. Późna diagnoza ARFID może powodować wystąpienie szeregu niedoborów u dziecka, a jego terapia w starszym wieku jest znacznie trudniejsza, gdyż nawyki żywieniowe są już silnie utrwalone.
Jak pomóc dziecku z wybiórczością pokarmową?
Przede wszystkim należy poznać przyczynę niechęci do jedzenia. Przydatne mogą się okazać badania alergiczne, metaboliczne czy psychologiczne. Dobrym pomysłem jest udania się do pediatry, a po wykluczeniu przez niego przyczyn medycznych, do psychologa dziecięcego, który ewentualnie pokieruje także do dodatkowych specjalistów (np. neurologopedy lub dietetyka). Ważne jest, by konsekwentnie proponować dziecku spożywanie nowych produktów, dawać mu okazję do przyglądania się jak jedzą je inni oraz by nie zmuszać dziecka do jedzenia, ani nie proponować w zamian niezdrowych alternatyw (jak np. słodycze).
Rodzicom powinna przyświecać zasada, że to oni są odpowiedzialni za to, co je dziecko, a dziecko za to ile i czy w ogóle zje. Warto jednak, by w każdym z proponowanych posiłków znalazło się coś, co wiemy, że wchodzi w skład akceptowalnego przez naszą pociechę menu. Niedopuszczalna jest zarówno postawa „nie zjesz, to będziesz głodny”, jak i „zjedz cokolwiek byle się najeść”. Dobrym pomysłem jest zaangażowanie dziecka w pomoc w przygotowaniu posiłków, przygotowywanie szwedzkiego stołu, a także podawanie posiłków w atrakcyjnych dla dziecka formach. Oczywiście należy zadbać o to, by w trakcie jedzenia dziecko siedziało wygodnie, nie było niepotrzebnych rozpraszaczy (np. telewizora) i by posiłek przebiegał w miłej atmosferze, najlepiej z całą rodziną przy jednym stole. Warto pomyśleć nad terapią koordynowaną przez psychologa, która pozwoli małymi krokami rozszerzyć dziecięce menu. Z odrobiną wysiłku rodzica mamy możliwość takiej transformacji menu, by dostarczało dziecku wszystkich właściwości odżywczych.
Ciekawostki o wybiórczości pokarmowej
- Większość dzieci z wybiórczością preferuje tzw. „beżową dietę”, konsekwentnie unikając w posiłkach większości wyrazistych kolorów.
- Sporo dzieci z wybiórczością pokarmową nie lubi pomidora
- Często wybiórczość pokarmowa towarzyszy innym Zaburzeniom
- Dzieci jedzące wybiórczo, nie muszą jeść niezdrowo
- Często możliwa jest skuteczna metoda terapii wybiórczości pokarmowej
Jeśli szukasz pomocy w zakresie wybiórczości pokarmowej to zapraszam do kontaktu.
